بالاخره نسخه‌ی باکیفیت آخرین فیلم ژان لوک گدار هم به ایران رسید. فیلمی که در نمایش اولیه‌اش در جشنواره فیلم کن ابتدا با واکنش‌های بسیار منفی از جانب منتقدان روبرو شد، اما کم‌کم مخاطبِ خود را در بین منتقدان و هیئت داوران پیدا کرد و در نهایت توانست نخل طلای افتخاری جشنواره را هم از آن خود کند. گدار 88 ساله با این تجربه‌ی نامتعارف سینمایی‌اش با نام «کتاب تصویر»، انگار این ماموریت را داشته تا نشان ‌دهد که چطور برای بیش از چهار دهه، توانسته همچنان یک نوآورِ ثابت‌قدم در خط مقدم سینمای مدرن باقی بماند؛ چنانچه هنوز هم می تواند فیلمی بسازد که هم در لیست بهترین فیلم‌های سال منتقدانِ مطرحی چون جی.هوبرمن و برخی نشریات سینمایی مثل سایت اند ساند قرار بگیرد و همزمان دل بسیاری از سینه‌فیل‌ها را با خودش ببرد به لذت ناب سینمایی که در دهه 60 خودش الفبایش را نوشته بود.
او در «کتاب تصویر» عملا همان کاری را می‌کند که از دهه‌ی شصت شروع کرده بود، البته با حال و هوای فیلم‌های بعد از سال 1987‌ اش، یعنی دورانی که به سال‌های انزوای گدار می‌شناسند. مجید اسلامی در مورد آخرین فیلمِ گدار می نویسد: «این آخرین فیلمش کلاژ تکه‌تکه‌ای‌ست از انواع و اقسام فیلم‌ها (از فیلم‌های کلاسیک تاریخ سینما گرفته تا فیلم‌های خبری،حتی تصویر بادبادک هوا کردنِ ترانه علیدوستی در درباره الی) که نریشنی با صدای خودش دارد. گدار اینجا هم مثل همیشه، همه‌ی تلاش‌اش را کرده تا در درک فیلم مانع ایجاد کند؛ کلیپ‌ها تکه‌های کوچکی هستند، طوری که گاهی به ‌سختی می‌شود آن‌ها را تشخیص داد، نسخه‌ها اغلب بسیار بدکیفیت‌اند (یا عمدا بدکیفیت، یا با ‌کنتراست بالا و یا گاهی با افکت‌های گرافیکی رنگ شده‌اند)، نظم مشخصی در ارائه‌ی فیلم‌ها وجود ندارد و هر چیزی ممکن است به هر چیزی کات شود؛ نریشن هم سیر مشخصی ندارد، پر از جمله‌هایی‌ست که به متن‌های مختلف ارجاع می‌دهد و به همه‌جا سرک می‌کشد. حرف‌های فلسفی می‌زند، شروع می‌کند به قصه تعریف کردن، بعد قصه‌ها را ناتمام می‌گذارد‌، گاهی توضیح‌ می‌دهد ولی اغلب جمله‌ها به هم ربطی ندارند. موسیقی هم طبق معمول مدام قطع و وصل می‌شود. در موسیقی و نریشن، صدا مدام بلند و کوتاه می‌شود. حتی بسیاری از مواقع فیلمی که پخش می‌شود صدا ندارد و صدایی که روی آن می‌آید صدای دیگری‌ست. گاهی آن صحنه چند لحظه بعد تکرار می‌شود و این‌بار صدای اصلی هم می‌آید. گاهی برخی جمله‌های فرانسوی زیرنویس نمی‌شوند! و این کلاژ پرجزئیات و بی‌نظم در تمام طول فیلم ادامه دارد و حتی شامل عنوان‌بندی اول و آخر هم می‌شود.»
گدار سالهاست که به زبانِ ما حرف نمی‌زند. او زبان خاص خودش را دارد؛ رادیکال و کاملاً مدرنیستی. می توان گفت سینمای امروز همانقدر با گدار غریبه است که سینمای سالهای 60 و 70 هم بودند، با این تفاوت که آن سالها، حرفِ دنیا چیز دیگری بود و آنچه خریدار داشت «تغییر» بود و خب، گدارِ بزرگ، جنس اعلای چنین دورانی است.
در نهایت آنچه به عنوان خلاصه‌ی داستان این فیلم منتشر شده را می‌آوریم که دست کمی از غرابتِ خودِ فیلم ندارد:
«آیا هنوز خاطرت هست که چگونه و چند وقت پیش، افکارمان را تعلیم دادیم؟ بیشتر اوقات از یک رویا آغاز کردیم. ما از اینکه چگونه در تاریکیِ مطلق، رنگ‌هایی با چنین شدت در ما پدیدار شد، شگفت زده بودیم. در قالب صدایی لطیف و آرام که موضوعاتی غافلگیرکننده، عمیق و به جا را بیان می‌کند. تصویر و کلمات همانند رویایی ناخوشایند هستند که بر شبی طوفانی نگاشته شده‌اند. زیر نظر یک چشم غربی. بهشت گمشده. جنگ همینجاست. چیزی جز سکوت نیست. چیزی جز ترانه‌ای انقلابی، یک داستان با پنج فصل، درست مثل پنج انگشت یک دست.»

«کتاب تصویر»
The Image Book
کارگردان: ژان لوک گدار
فیلمنامه: ژان لوک گدار
بازیگران: ژان لوک گدار، باستر کیتون،دیمیتری باسیل
ژانر: درام
مدت زمان فیلم: 84 دقیقه
کشور: سوییس، فرانسه
سال اکران: 2018

بیشتر بخوانید: نقد فیلم کتاب تصویر