هفتادمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم برلین از دیروز پنجشنبه (20 فوریه) در شهر برلین آغاز شد و با نمایش 340 فیلم بلند و کوتاهِ داستانی و مستند و تجربی و البته کلاسیک در بخشهای مختلف رقابتی، پانوراما، فوروم، ویژه، رویارویی (Encounters) و نسل (Generation)، روز اول مارس با اهدای جایزه خرس طلایی به برترین فیلم و جوایز خرس نقرهای به سایر برگزیدگان به پایان خواهد رسید. در این دوره ریاست هیئتداوران بخش اصلی را جرمی آیرونز، بازیگر معروف بریتانیایی بر عهده دارد و دیگر اعضای هیئتداوران عبارتند از برنیس بژو (بازیگر فرانسوی/آرژانتینی)، آنماری یاسر (کارگردان فلسطینی)، کلبر مندونسا فیلیو (کارگردان و منتقد برزیلی)، لوکا مارینلی (بازیگر ایتالیایی)، کنت لونرگان (فیلمنامهنویس و کارگردان آمریکایی) و بتینا بروکمپر (تهیهکننده آلمانی).
امسال فیلم افتتاحیه جشنواره با نام «سال سلینجری من» ساختهی فیلیپ فالاردوی کانادایی در بخش رقابتی حضور ندارد و در بخشِ ویژه برلیناله اکران میشود. اما در بخش رقابتی 18 فیلم برای فتح خرس طلایی خیز برداشتهاند که در میان فیلمسازان حاضر در این بخش، نام هونگ سانگ سوی کرهای، ابل فرارای امریکایی، کریستین پتزولد آلمانی، سای مینگ لیانگ تایوانی، ریتی پان کامبوجی، کلی رایکارد آمریکایی و فیلیپ گرل فرانسوی بیش از دیگران کنجکاوی برانگیزند. در حالیکه از ایران هم فیلمِ جدید محمد رسولاف با نام «شیطان وجود ندارد» در میان فیلمهای بخش مسابقه حضور دارد.
کریستین پتزولد (ترانزیت، باربارا، ققنوس) امسال با فیلم «اوندینه» در پی همکاری مجددش با فرانتس روگووسکی و پائولا بییر (بازیگران فیلم قبلیاش) در فستیوال حضور دارد. فیلمی برگرفته از یک داستان فولکِ قدیمیِ فرانسوی با اقتباس از رمانی نوشتهی «فردریش دلا مُت فوکه» در قرن نوزدهم با همین نام. پتزولد در فیلم جدیدش در پی آن است تا در قالب یک داستانِ عاشقانهی مدرن و در دنیایی خالی از جادو، افسانهی یک پری دریایی که با یک شوالیه ازدواج میکند تا به انسان تبدیل شود را با نگاه ویژه سینماییاش دوباره زنده کند. در فیلمِ جدیدِ پتزولد، اوندینه یک مورخ است که به عنوان راهنمای موزه در برلینِ امروزی فعالیت میکند و بعد از خیانت معشوق سابقش، به یک غواص دل میبازد.
تیزر فیلم «اوندینه» ساختهی کریستین پتزولد:
نینا هاس دیگر بازیگرِ فیلمهای قبلی پتزولد (باربارا و ققنوس) هم امسال با فیلم «خواهر کوچک من» ساختهی استفانی شوا و ورونیک ریموند در جشنواره حضور دارد. در کنار این دو کارگردانِ زن و با توجه به سیاست کلی جشنواره در توجه به زنان، کلی رایکارد با «نخستین گاو» (که برای اولین بار در فستیوال نیویورک پخش شد)، الایزا هیتمن با «هرگز بهندرت گاهی همیشه» (که در ساندنس هم حضور داشت)، سالی پاترِ بریتانیایی با فیلمِ «راههای ناپیموده» و ناتالیا متای آرژانتینی با تریلر سایکوسکچوالِ «مزاحم» در برلیناله حضور دارند.
یکاترینا اورتل دیگر کارگردان زنی است که در همکاری با ایلیا خرژانوفسکی با فیلم «Dau.Natasha»، یکی از بخشهای سیزدهگانهی پروژهی هنری DAU در این دوره از جشنواره حضور دارد. با این توضیح که خرژانوفسکی علاوه بر این فیلمِ داستانی، مستندی هم با نام DAU. Degeneration در بخش ویژهی برلیناله دارد.
برهان قربانی- فیلمساز آلمانی/افغانی- در تازهترین فیلم خود با نام «برلین میدان الکساندر» با اقتباس از رمان معروفی به همین نام نوشتهی آلفرد دوبلین در سال 1929، به دنیای زیرزمینی تبهکاران در برلینِ امروز سرک میکشد. رمانی که پیشتر در سال 1980 توسط فاسبیندر نیز برای ساخت یک مینی سریال تلویزیونی مورد اقتباس قرار گرفته بود.
اما یکی از اخبار خوبِ جشنواره ، پنجمین حضور هونگ سانگ سو یکی از مهمترین کارگردانانِ قرن بیست و یکم، با بیست و چهارمین فیلمش به نام «زنی که فرار کرد» در برلین است. هونگ در این فیلم نیز بار دیگر در ادامهی دغدغههای خود در مورد زیست انسانی و ارتباط میان انسانها در پی نمایش دنیاهای متفاوت و مبهم زنانی برآمده که در فیلم به یکدیگر برمیخورند و گفتگو میکنند تا ما از تلاقی حرفهایشان با دنیای شخصی خودمان به ابهامی که از نامِ فیلم آغاز میشود پی ببریم. حالا با تثبیت هونگ سانگ سوی شصت ساله و بلوغ سبک ویژهاش بیراه نیست که او را نه فقط با وودی آلن و اریک رومر که با جهان عظیمِ چخوف مقایسه کرد و چه خبری خوشتر از آنکه او هر سال فیلم میسازد.
افتخار دیگر برلینالهی امسال بازگشت سای مینگ لیانگ با «روزها»ست؛ با اولین فیلم داستانیاش بعد از «سفر به غرب» در سال 2014. فیلمی بدون دیالوگ با تصاویری مملو از کندی و سستی در مورد دو مرد که برای یک شب سویهی تاریکِ واقعیت را فراموش میکنند تا شاید از دل این سکون به دریافتی تازه از حقیقت دست یابند که در رقص نورهایی که سای مینگ لیانگ بر چهرها میتاباند هر چیزی و هر برداشتی ممکن است.
تیزر فیلم «روزها» ساختهی سای مینگ لیانگ:
ریتی پان (کارگردانِ تصویر گمشده) هم امسال با مستند «Irradiés» در فستیوال حضور دارد و به داستان کسانی میپردازد که از جنگ و تأثیرات آن جان سالم به دربردهاند.فیلیپ گرل (حسادت، عاشق یک روزه، در سایه زنان) با «نمک اشکها» در ادامهی داستانهای عاشقانهی سیاه و سفیدش از پاریس تا حومه فرانسه به رابطهی یک مرد جوان با سه زنِ مختلف میپردازد؛ داستانی دربارهی ظلمی که عاشقان بر هم تحمیل و با هم تحمل میکنند. ابل فرارا بعد از پنج سال تلاش برای ساخت «سیبری» بالاخره توانست با سرمایهگذاری دو کمپانی ایتالیایی و آلمانی، این فیلم را در همکاری مجدد با ویلم دفو بسازد و بعد از 25 سال (بعد از درام خونآشامی «اعتیاد» در سال 1995) دوباره به بخش رقابتی جشنواره بازگردد. فیلمی درباره مردی منزوی که به غاری پناه میبرد تا با رؤیاهایش روبهرو شود. فرارا خود در گفتگویی این فیلمش را که اقتباس آزادی است از «کتاب سرخ» کارل یونگ، چیزی مابین دنیای ادیسه و آلیس در سرزمین عجایب معرفی کرده است.
تیزر فیلم «نمک اشکها» ساختهی فیلیپ گرل:
دیگر فیلمهای حاضر در بخش مسابقه «تاریخچه را پاک کن» به کارگردانی بنو دلپین و گوستاو کرورن (با حضوری دوباره در بخش رقابتی بعد از سال 2010 که با فیلم ماموت در فستیوال حاضر بودند)، «تمام مردگان» به کارگردانیِ کایتانو گوتاردو و مارکو دوترای برزیلی و دو فیلم از ایتالیا با نامهای «قصههای بد» به کارگردانی برادران دینوچنتزو و «پنهانشده» به کارگردانی جورجو دیریتی است.
اما به غیر از 18 فیلم بخش مسابقه، در میان بخشهای دیگر فستیوال نیز فیلمهای مورد انتظاری اکران میشوند. در بخش «رویارویی» اثر جدید کریستی پویو نویسنده و کارگردان مؤلف رومانیایی با نام «Malmkrog» به چشم میخورد که اقتباس آزادی است از کتاب «جنگ، پیشرفت و پایان تاریخ: سه گفتوگو شامل داستان کوتاهی از ضد مسیح» اثر ولادیمیر سولویوف. در بخش «ویژههای برلیناله» متئو گارونه و روبرتو بنینی با «پینوکیو» و وادیم پرلمان فیلمساز کانادایی/آمریکایی با «درسهای فارسی» حضور دارند. در میان کلاسیکها نیز «پروفسور دیوانه» جری لوییس و نسخههای اصلاحشدهی «کلاهبردار» فلینی، «بوشیدوی» تاداشی ایمای و «آخرین مرحلهی» واندا یاکوبوفسکای لهستانی دیده میشود.
تیزر فیلم «irradiated» ساختهی ریتی پان: